Mg alaşımları; hafif olmaları, yüksek mukavemet değerlerine sahip olmaları, kolay dökülebilir olmaları, kolay işlenebilir olmaları, yeniden kullanılabilir olmaları ve yüksek sönümleme özelliklerine sahip olmaları gibi üstün özellikleri nedeniyle son yıllarda otomotiv ve havacılık uygulamalarında tercih edilmektedirler. Ancak bu alaşımlar geleneksel kaynak yöntemleri ile birleştirildiklerinde, kaynak bölgesinde sıcak çatlak oluşumu, gözeneklilik gibi bir takım sorunlar oluşmaktadır. Bir katı hal kaynak yöntemi olan sürtünme karıştırma kaynağı bu sorunların üstesinden geldiği için; Mg alaşımlarının birleştirilmesinde tercih edilmektedir. Sürtünme karıştırma kaynağı işleminde kullanılan takım geometrileri, kaynaklı parçanın mekanik ve metalürjik özelliklerini etkilemektedir. Bu nedenle bu çalışmada farklı takım geometrilerinin kaynaklı yapı üzerine etkileri araştırılmıştır. AZ31B Mg alaşımı plakalar vidalı ve silindirik karıştırıcı uçlu iki farklı takım kullanılarak, 1120 dev/dak dönme hızında, 60 mm/dak ilerleme hızında, sürtünme karıştırma kaynağı ile birleştirilmiştir. Sürtünme karıştırma kaynağı Üniversal Freze Makinasında (Taksan FU 315x1250) gerçekleştirilmiştir. Kaynak işlemi sonrasında, numunelere çekme testi uygulanarak, kaynaklı yapının çekme mukavemeti incelenmiştir. Ayrıca numunelerin kaynak bölgesi optik mikroskop ve SEM ile incelenerek, mikroyapı özellikleri de araştırılmıştır. Çekme testi sonuçlarına göre; en yüksek kaynak dayanımını vidalı karıştırıcı uçlu takımla birleştirilen kaynaklı numune göstermiştir. Bu numuneye ait çekme dayanımı 161 MPa’dır. Vidalı karıştırıcı uçlu takımla birleştirilen numunenin optik mikroskop ve SEM görüntülerine göre de, kaynak bölgesinde düzgün ve hatasız bir yapı gözlenerek, kaynak işleminin başarılı olduğu tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: AZ31B Mg, sürtünme karıştırma kaynağı, takım geometrisi
|
