Bu çalışmada, yüksek hareket hızına sahip makine aksamları ve hareketli sistemlerde kullanılan kaymalı yatakların aşınma dirençlerinin iyileştirilmesi, çalışma performanslarının artırılması amacıyla toz metalürjisi yöntemi ile üretilen kaymalı yatak malzemelerin modifikasyonları yapılmıştır. Çalışma sırasında metalik matris olarak bakır (Cu), kalay (Sn), çinko (Zn), elementleri kullanılmıştır. Bunun yanında modifiye malzemesi olarak ağırlıkça %0.25, 0.5, %1,%2 ve %4 silisyum karbür (SiC) seramik malzemesi ilave edilmiştir. Çalışma öncesinde kullanılan toz malzemelerin karakterizasyonları gerçekleştirilmiştir. Kullanılan metalik tozların ortalama boyutları 40-80 mikron aralığında iken SiC tozlarının ortalama tane boyutu 12 mikron’dur. Bu çalışmada üretilen numune tozların homojen karışımı elde edebilmek için yüksek enerjili mekanik alaşımlama cihazı kullanılmıştır. Sinterleme öncesinde toz karışımları 400 Mpa/mm2 basınç altında preslenmiş ve atmosfer kontrollü fırında 820 0C’de 2 saat süreyle sinterlenmiştir. Sinterlenen numunelerin faz karakterizasyonları için XRD, mekanik mukavemetlerin tespiti için brinell sertlik yöntemi, mikroyapı analizlari için optik ve elektron mikroskobu(SEM) kullanılmıştır. Yapılan çalışma sonucunda mekanik alaşımlama ile metal matrisin homojen olarak dağıldığı, SiC partiküllerin de yapıda kısmi dağılım gösterdiği tespit edilmiştir. SiC miktarındaki artışla birlikte yatak malzemesinin aşınma testi sonunda aşınma direncinin arttığı tespit edilmiştir. Numuneler yüzeyinden alınan aşınma izlerinde SiC miktarı arttıkça aşınma derinliğinin azaldığı ve aşınma direncinin arttığı tespit edilmiştir. Bunun yanında sürtünme katsayılarında (COF) SiC miktarının artışıyla birlikte bir miktar artış tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Toz metalurjisi, aşınma, kaymalı yatak
|