Ýçinde düþük oranda magnezyum elementi bulunan bakýr-magnezyum alaþýmlý teller iyi elektrik iletkenliðinin yaný sýra mükemmel mekanik özellikler sergilemektedir. Saf bakýrla karþýlaþtýrýldýðýnda, soðuk þekillendirilmiþ bakýr-magnezyum alaþýmlý teller, önemli ölçüde daha yüksek mukavemet, daha iyi yumuþama performansý ve ters eðilme gerilmeleri altýnda çok daha iyi davranýþ göstermektedir. Bu çalýþmada, otomotiv kablo uygulamalarý için CuMg alaþýmlý iletken tel üretimi yapýlmýþtýr. Döküm için grafit potalý ocak teknolojisi kullanýlarak CuMg0.2 alaþýmlý bakýr filmaþin üretimi gerçekleþtirilmiþtir. Döküm hattýndan çýkan filmaþin shaving prosesinden geçirildikten sonra sürekli ekstrüzyonla þekil verme (konform) prosesinden geçirilmiþtir. Konformdan çýkan filmaþin tel çekme prosesi ile 0.155 mm çapa çekilmiþtir. 7X0.155 mm çoktelli olarak çekilen teller büküm prosesi ile 7/0.155 mm nihai bükülü iletken haline getirilmiþtir. CuMg0.2 alaþýmlý tellerin döküm, shaving, konform, tel çekme ve büküm prosesleri sonrasý deðiþen mekanik ve elektriksel özellikleri incelenmiþtir. CuMg0.2 alaþýmlý tellerin mekanik özelliklerin belirlenmesi için çekme dayaným testi, elektriksel iletkenliðin belirlenmesi için direnç ölçümü ve iletkenlik hesabý yapýlmýþtýr. Döküm sonrasý kopma mukavemeti yaklaþýk 196 MPa olan CuMg0.2 alaþýmlý filmaþinin shaving sonrasý kopma mukavemeti 322 MPa, konform sonrasý kopma mukavemeti 243 MPa ve tel çekme sonrasý 824 MPa olarak ölçülmüþtür. Kopma uzama deðeri döküm sonrasý %48,2 ölçülmüþ ve shaving, konform, tel çekme ve büküm prosesleri sonrasý sýrasýyla %6,2, %29,8, %1 ve %1 ölçülmüþtür. Elektriksel iletkenlik deðeri döküm sonrasý 53,65 m/Ohm/mm² ölçülmüþ olup nihai üründe iletkenlik yaklaþýk %12 oranýnda düþerek 47,29 m/Ohm/mm²’e ölçülmüþtür. Sonuçlar incelendiðinde konform prosesinin CuMg alaþýmlý telin mekanik özelliklerine önemli ölçüde etki ettiði ve elektriksel iletkenliðin soðuk þekillendirme süreçlerinden sonra düþtüðü görülmüþtür.
Anahtar Kelimeler: Bakýr, Magnezyum, Alaþým, Döküm, Shaving, Konform, Otomotiv
|