Bu çalýþmada ince taneli yüksek mukavemetli S700 MC yapý çeliðinde kullanýlan ýsý girdisi parametrelerinin, malzemenin mekanik özellikleri ne þekilde deðiþtirdiði incelenmiþtir. Bu parametrelerden kaynaða ait akým, kaynak voltajý, kaynak hýzý ve kaynak paso sayýsý deðerleri deðiþtirilerek çeþitli köþe kaynaðý yapýlan numuneler elde edilmiþtir. Daha sonra bu baðlantýlarýn kaynak dikiþ profilleri ve nüfuziyetleri incelenmiþ, tahribatlý muayene yöntemlerinden çekme ve eðme deneyi, tahribatsýz muayene yöntemlerinden ise ultrasonik dalgalar ile muayene yöntemleri kullanýlarak mekanik özellikleri araþtýrýlmýþtýr. S700 MC çeliklerde akma dayanýmý 1200N/mm²’ye kadar yükselmekte tokluk deðerleri -40°C’de 60 Joule düzeyine ulaþabilmektedir. Bu nedenle bu çelikler otomotiv endüstrisinde, tarýmsal makinalarda, aðýr yük taþýmacýlýðýnda vb. yerlerde yaygýn olarak kullanýlmalýdýr. Karbon oranlarý düþük olduðu için þekillendirilebilmeleri yeterli düzeydedir. Soðuk þekil deðiþtirmiþ bölgede veya yakýnýnda yapýlan kaynak iþlemi yeniden kristelleþmeye ve iri taneli iç yapý oluþumuna neden olmaktadýr. Mikro yapýsal deðiþimlerin olduðu yeniden kristalleþmiþ bölgede tokluðun, sertleþmenin ve mukavemetin azalmasýna sebep olmaktadýr. Bu çalýþmada kaynak ýsý girdisinin soðuk þekil deðiþtirmiþ ince taneli S700MC yapý çeliðinin ýsýdan etkilenen bölgesindeki mekanik özelliklere etkisi araþtýrýlmýþtýr. Yüksek mukavemetli, bükülebilir özelliðe sahip olmasý, düþük karbon eþ deðerliði, tüm imalat yöntemlerine uygunluðu S700 MC çeliðinin seçilmesindeki en önemli nedenlerdir. Bu araþtýrmada ayný þarj numarasýndan kesilmiþ, ayný plakalar test parçasý olarak kullanýlmýþtýr. Farklý ýsý girdileri ile gaz altý kaynak yöntemiyle birleþtirilecek ve mekanik özelliklere etkisi incelenmiþtir. Yapýlan bu çalýþmalarýn sonucunda; iþ makinesi ve otomotiv sanayinde bir üründe kullanýlacak olan kaynak metodlarýnýn doðruluðu, uluslararasý standartlarýn belirlediði test kurallarýyla test edilmiþ ve MAG yönteminden elde edilen sonuçlar mekanik ve metalurjik açýdan deðerlendirilmiþtir. Böylece sektörde bir ürünün kaynaklý imalatýnda, insana ve tecrübeye baðlý olarak her defasýnda farklý uygulanan kaynak parametreleri nedeniyle ortaya çýkan hatalarýn, konstrüksiyona, malzemeye, makine veya imalat parçasýna vereceði mekanik ve metalurjik hasarlarýn önüne geçilmiþ ve savunma sanayinde kaynaklý imalatta sürdürülebilir kalite saðlanmýþtýr. Standartlarýn ne kadar önemli olduðu, hiçbir iþin tecrübe ve operatör inisiyatifinde olmamasý gerektiði vurgulanmýþtýr. Standartlarda bizden istenen deðerlerin dýþýna çýkýldýðý takdirde ortada çýkabilecek tüm riskler test sonuçlarýnda görülmüþtür. Önce iþ güvenliði diyerek, bu tez sonuçlarýnýn ne kadar deðerli bilgiler ispatladýðý bir kez daha görülmüþtür. (Bu çalýþma birinci sýrada yer alan yazarýn yüksek lisans tezinden üretilmiþtir. ORCID ID: 0000-0002-0396-3158)
Anahtar Kelimeler: Kaynaklý Ýmalat, Isý Girdisi, Yüksek Mukavemetli Çelik
|