Bu çalýþmada, sýcak þekillendirmeyle form verme yöntemi tanýtýlarak, geleneksel soðuk sac þekillendirme tekniðine göre farklýlýklarý incelenecek, sýcak þekillendirmenin karmaþýk ekipman yapýsýnýn getirdiði zorluklar ve proses parametrelerinin malzeme kalitesi ve çevrim süresine etkileri AutoformR7 ve CatiaV5 programlarý kullanýlarak analiz edilecek ve kritik parametreler simülasyon yardýmýyla optimize edilmeye çalýþýlacaktýr.
Sýcak þekillendirme kalýp tasarým ve imalatý; soðuk þekillendirmeye göre daha karmaþýk olmasý nedeniyle yüksek uzmanlýk ve tecrübe gerektirmektedir. Analiz programlarýnýn kullanýmý ve hassasiyetinin gün geçtikçe artmasý bu anlamda kalýp imalatçýlarýna avantaj saðlamaktadýr.
Sýcak þekillendirilmiþ parçalar ile araç aðýrlýklarýnýn azaltýlarak çevreye katký sunulmasý; proses içerisinde malzeme ve enerji kullanýmýnýn en verimli þekilde kullanýlmasýyla mümkün olabilmektedir. Bu da parça tasarýmýnýn; simülasyonda çýkan incelme, kýrýþýklýk, katlanma, plastik deformasyon, faz dönüþümü, sertlik gibi deðerlerin dikkate alýnarak fizibil hale getirilmesi, kalýp imalatýnýn çevrim süresi ve malzeme kaybýný en aza indirgeyecek þekilde yapýlmasýyla mümkündür.
Fýrýndan yüksek sýcaklýklarda çýkan malzeme kalýp içerisine transfer edilmekte ve form verme iþlemi sonrasý hýzlý soðumayla faz dönüþümü gerçekleþmektedir. Malzeme ile kalýp çelikleri arasýnda iletim yoluyla ýsý transferi gerçekleþmektedir. Bu ýsý, çeliklerin içerisinde bulunan soðutma kanallarý yardýmýyla dýþarý atýlmaktadýr. Soðutma kanallarýnýn optimizasyonu ýsý transferini arttýracak ve üretimin çevrim süresinin azaltýlmasýna neden olacaktýr.
Sýcak þekillendirme sonrasý yüksek sertlik deðerlerine ulaþan parçanýn, kalýpçýlýkta kullanýlan konvansiyonel kesme yöntemleriyle yapýlmasý mümkün olmamaktadýr. Bu nedenle malzemenin sýcak þekillendirme öncesi; trim hatlarý Autoform yardýmýyla optimize edilerek, açýným kalýplarýnda faz dönüþümüne uðramadan önce kesilmesi önem arz etmektedir. (Bu çalýþma 1. sýrada yer alan yazarýn; “Sýcak Preslemeyle Þekil Verme Parametrelerinin Ürün Özelliklerine Etkilerinin Simülasyonla Belirlenmesi ve Kalýp Tasarým Optimizasyonu” tezinden üretilmiþtir. ORCID ID: 0000-0003-2160-3479)
Anahtar Kelimeler: Sýcak Þekillendirme, Sac Metal Kalýp Tasarýmý, 22MnB5, Autoform
|
