Al-Si ötektik altı alaşımlarından biri olan Al7Si0.3Mg alaşımı (A356), sıvı faz halindeki akış özelliği, ısıl işlem ve belirli eklentiler ile mekanik dayanım artışı sağlanması, tekrar ergitilip döküm prosesinde kullanılabilme ve yüksek enerji sönümleme kabiliyeti nitelikleri ile otomotiv sektöründe yaygın olarak kullanılan bir alüminyum alaşım türüdür. Alüminyumun boksit madeninden eldesi (birincil) sırasında ortaya çıkan karbondioksit ve elektroliz işleminde kullanılan yüksek elektrik sarfiyatı sebebi ile, otomotiv sektöründe kullanılan parçalardaki geri dönüştürülmüş alüminyum (ikincil) kullanımı özellikle son yıllardaki enerji krizi sonrasında kritik bir önem arz eder hale gelmektedir. Otomotiv ana sanayi kuruluşlarının talebi, mekanik dayanım standardını korumak şartı ile ek ergitme koşullarına maruz kalıp mekanik özellikleri olumsuz etkileyen oksit içeriğinin birincil kaynaklara kıyasla relatif olarak arttığı ikincil alüminyum kaynağı yüzdesinin döküm parçalarında artmasıdır. Dökümhanelerin fire ve talaş döngüsünden doğan kullanıcı öncesi ikincil kaynaklar ve parçanın ana sanayiden kullanıcıya ulaşması sonrası hurdaya ayrılan ve tekrar dökümhanelere girdi olarak kullanılan kullanıcı sonrası ikincil kaynaklardan kullanıcı sonrası kaynakların üretim sürecine dahil edilmesi; ana sanayinin ana odağı olan bir konu olmakta olup Ar-Ge çalışmaları bu alana ağırlıklı olarak yönlendirilmiştir. Bu çalışmada, birincil ve tüketici sonrası toplanıp tekrar ergitme sürecinden geçip külçe formuna getirilen ikincil külçeler laboratuvar şartlarında eşdeğer ergitme sürecinden geçirilerek ASTM B108 standartlarında tasarlanmış kalıba sabit metal ve kalıp sıcaklığı ile dökülmüş ve katılaşan numuneler DIN EN ISO 6892-1 standardında çekme testine tabi tutulmuştur. Minitab 20 yazılımında tamamlanan ANOVA analizi sonrasında, birincil ve ikincil A356 ile üretilmiş numunelerin kopma dayanımları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamakla beraber, akma dayanımı, uzama ve tokluk dayanımını simgeleyen kalite indeksi verileri arasında kayda değer bir fark gözlenmiş ve inklüzyon ve mikroyapıda düzensizliği daha az içeren birincil A356 alaşımın genel mekanik dayanımının ikincil A356 ile üretilen numunelerden daha iyi olduğu ortaya konmuştur. Benzer kompozisyondaki iki alaşımın gösterdiği farklı mekanik davranışlardan yola çıkarak; ikincil alüminyum için özelleştirilmiş bir metal tretman prosesi gerektiği kanıtlanmıştır. ORCID NO: 0000-0003-4110-7341
Anahtar Kelimeler: A356 Alaşımı, İkincil Alüminyum, ANOVA
|
