Hava taşıtlarının tarihçesi incelendiğinde malzeme seçiminin metal kullanımından kompozit malzemelere yönlendiği görünmektedir. Metal-metal ve kompozit-metal montaj işlemlerinde hem bağlayıcıların hem de yapıştırıcıların birbirine alternatif ya da birbirini tamamlayıcı olarak kullanılmasıyla birlikte, kompozit parçaların üretim teknikleri yapışma dayanımındaki farklılıkları beraberinde getirmektedir. Özellikle kompozit malzemelerin kürlenme proseslerindeki alternatifler üretilen parçaların yapısal dayanımlarının değişmesine yol açabilmektedir. Kompozit malzemelerin varlığındaki yapıştırma işlemlerinde temelde üç farklı yapıştırma prosesi kullanılmaktadır; eş zamanlı kürlenme, eş zamanlı yapıştırma ve ikincil yapıştırma. Eş zamanlı kürlenme prosesinde tüm polimerik malzemeler tek aşamada kürlenmekte; eş zamanlı birleştirme prosesinde yarı panellerden bir tanesi; ikincil birleştirme prosesinde ise her iki yarı panel önceden kürlendirilerek yapıştırıcı varlığında birleştirilmektedir. Bu çalışma sırasında çelik ile karbon takviyeli epoksi polimer yapıdaki kompozit malzemeler üç yapıştırma yöntemi kullanılarak birleştirilmiş olup çalışma, aynı kompozit malzemelerin birbirleriyle yapıştırılması suretiyle tekrar edilmiştir. Üretilen test panelleri tek bindirmeli kayma dayanımı testine alınmak suretiyle yüzeyler arasındaki dayanım değerleri karşılaştırılmıştır. Kompozit-kompozit yapıştırma proseslerinde ikincil kürlenme ile üretilen parçalar sırasıyla eş zamanlı birleştirme ve eş zamanlı kürlenme proseslerinden daha yüksek dayanım değeri vermiştir. Bu durumun nedeni ikincil birleştirme ve eş zamanlı birleştirme proseslerindeki yüzey hazırlama tekniğinin (soyma kumaşı) eş zamanlı kürlenme prosesine göre daha etkin bir yapışma yüzeyi vermiş olması olarak değerlendirilmektedir. Kompozit-çelik-kompozit yapıların test edilmesi sonucunda elde edilen dayanım değerlerinde ise eş zamanlı kürlenme prosesinin hem ikincil birleştirme hem de eş zamanlı prosesinden daha yüksek dayanım verdiği gözlenmiştir. Bu durumun nedeninin çelik ve kompozit yapıların ısıl genleşme farklılıklarının yarı panellerinin üzerinde oluşturduğu gerilimin yapışma yüzeyini etkilemesinden kaynaklı olduğu değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Karbon-Epoksi Kompozit, Çelik, Eş Zamanlı Kürlenme, Eş Zamanlı Birleştirme, İkincil Birleştirme, Yapışma Prosesi
|
