Bu çalışmada ince taneli yüksek mukavemetli S700 MC yapı çeliğinde kullanılan ısı girdisi parametrelerinin, malzemenin mekanik özellikleri ne şekilde değiştirdiği incelenmiştir. Bu parametrelerden kaynağa ait akım, kaynak voltajı, kaynak hızı ve kaynak paso sayısı değerleri değiştirilerek çeşitli köşe kaynağı yapılan numuneler elde edilmiştir. Daha sonra bu bağlantıların kaynak dikiş profilleri ve nüfuziyetleri incelenmiş, tahribatlı muayene yöntemlerinden çekme ve eğme deneyi, tahribatsız muayene yöntemlerinden ise ultrasonik dalgalar ile muayene yöntemleri kullanılarak mekanik özellikleri araştırılmıştır. S700 MC çeliklerde akma dayanımı 1200N/mm²’ye kadar yükselmekte tokluk değerleri -40°C’de 60 Joule düzeyine ulaşabilmektedir. Bu nedenle bu çelikler otomotiv endüstrisinde, tarımsal makinalarda, ağır yük taşımacılığında vb. yerlerde yaygın olarak kullanılmalıdır. Karbon oranları düşük olduğu için şekillendirilebilmeleri yeterli düzeydedir. Soğuk şekil değiştirmiş bölgede veya yakınında yapılan kaynak işlemi yeniden kristelleşmeye ve iri taneli iç yapı oluşumuna neden olmaktadır. Mikro yapısal değişimlerin olduğu yeniden kristalleşmiş bölgede tokluğun, sertleşmenin ve mukavemetin azalmasına sebep olmaktadır. Bu çalışmada kaynak ısı girdisinin soğuk şekil değiştirmiş ince taneli S700MC yapı çeliğinin ısıdan etkilenen bölgesindeki mekanik özelliklere etkisi araştırılmıştır. Yüksek mukavemetli, bükülebilir özelliğe sahip olması, düşük karbon eş değerliği, tüm imalat yöntemlerine uygunluğu S700 MC çeliğinin seçilmesindeki en önemli nedenlerdir. Bu araştırmada aynı şarj numarasından kesilmiş, aynı plakalar test parçası olarak kullanılmıştır. Farklı ısı girdileri ile gaz altı kaynak yöntemiyle birleştirilecek ve mekanik özelliklere etkisi incelenmiştir. Yapılan bu çalışmaların sonucunda; iş makinesi ve otomotiv sanayinde bir üründe kullanılacak olan kaynak metodlarının doğruluğu, uluslararası standartların belirlediği test kurallarıyla test edilmiş ve MAG yönteminden elde edilen sonuçlar mekanik ve metalurjik açıdan değerlendirilmiştir. Böylece sektörde bir ürünün kaynaklı imalatında, insana ve tecrübeye bağlı olarak her defasında farklı uygulanan kaynak parametreleri nedeniyle ortaya çıkan hataların, konstrüksiyona, malzemeye, makine veya imalat parçasına vereceği mekanik ve metalurjik hasarların önüne geçilmiş ve savunma sanayinde kaynaklı imalatta sürdürülebilir kalite sağlanmıştır. Standartların ne kadar önemli olduğu, hiçbir işin tecrübe ve operatör inisiyatifinde olmaması gerektiği vurgulanmıştır. Standartlarda bizden istenen değerlerin dışına çıkıldığı takdirde ortada çıkabilecek tüm riskler test sonuçlarında görülmüştür. Önce iş güvenliği diyerek, bu tez sonuçlarının ne kadar değerli bilgiler ispatladığı bir kez daha görülmüştür. (Bu çalışma birinci sırada yer alan yazarın yüksek lisans tezinden üretilmiştir. ORCID ID: 0000-0002-0396-3158)
Anahtar Kelimeler: Kaynaklı İmalat, Isı Girdisi, Yüksek Mukavemetli Çelik
|
