Mg alaþýmlarý; hafif olmalarý, yüksek mukavemet deðerlerine sahip olmalarý, kolay dökülebilir olmalarý, kolay iþlenebilir olmalarý, yeniden kullanýlabilir olmalarý ve yüksek sönümleme özelliklerine sahip olmalarý gibi üstün özellikleri nedeniyle son yýllarda otomotiv ve havacýlýk uygulamalarýnda tercih edilmektedirler. Ancak bu alaþýmlar geleneksel kaynak yöntemleri ile birleþtirildiklerinde, kaynak bölgesinde sýcak çatlak oluþumu, gözeneklilik gibi bir takým sorunlar oluþmaktadýr. Bir katý hal kaynak yöntemi olan sürtünme karýþtýrma kaynaðý bu sorunlarýn üstesinden geldiði için; Mg alaþýmlarýnýn birleþtirilmesinde tercih edilmektedir. Sürtünme karýþtýrma kaynaðý iþleminde kullanýlan takým geometrileri, kaynaklý parçanýn mekanik ve metalürjik özelliklerini etkilemektedir. Bu nedenle bu çalýþmada farklý takým geometrilerinin kaynaklý yapý üzerine etkileri araþtýrýlmýþtýr. AZ31B Mg alaþýmý plakalar vidalý ve silindirik karýþtýrýcý uçlu iki farklý takým kullanýlarak, 1120 dev/dak dönme hýzýnda, 60 mm/dak ilerleme hýzýnda, sürtünme karýþtýrma kaynaðý ile birleþtirilmiþtir. Sürtünme karýþtýrma kaynaðý Üniversal Freze Makinasýnda (Taksan FU 315x1250) gerçekleþtirilmiþtir. Kaynak iþlemi sonrasýnda, numunelere çekme testi uygulanarak, kaynaklý yapýnýn çekme mukavemeti incelenmiþtir. Ayrýca numunelerin kaynak bölgesi optik mikroskop ve SEM ile incelenerek, mikroyapý özellikleri de araþtýrýlmýþtýr. Çekme testi sonuçlarýna göre; en yüksek kaynak dayanýmýný vidalý karýþtýrýcý uçlu takýmla birleþtirilen kaynaklý numune göstermiþtir. Bu numuneye ait çekme dayanýmý 161 MPa’dýr. Vidalý karýþtýrýcý uçlu takýmla birleþtirilen numunenin optik mikroskop ve SEM görüntülerine göre de, kaynak bölgesinde düzgün ve hatasýz bir yapý gözlenerek, kaynak iþleminin baþarýlý olduðu tespit edilmiþtir.
Anahtar Kelimeler: AZ31B Mg, sürtünme karýþtýrma kaynaðý, takým geometrisi
|
