Otomotiv ve beyaz eþya sektöründe sac metal parçalarýn üretilmesi aþamasýnda kesme kalýplarý kullanýlmaktadýr. Kesme iþlemlerinde, kalýbýn hassas kesme yapabilmesi, kalýp ömrünün uzun olmasý ve kesilen yüzeyin düzgün çýkmasý son derece önemlidir. Malzeme yüzeyinde oluþan kesme düzlüðü ürün kalitesi ile doðrudan iliþkilidir. Sunulan bu deneysel çalýþmada, otomotiv sektöründe kullanýmý yaygýn olan çelik saclarýn mekanik preslerde farklý açýlarda kesilmesi ve kesme açýsý farklýlýðýnýn sacýn kesme yüzeyine olan etkisi incelenmiþtir. Farklý açýlarýn; düzgün kesme derinliði ve çatlak oluþumu gibi malzemenin yüzey kalitesini belirleyen faktörlerle iliþkisi irdelenmiþtir. Kesilecek malzeme olarak 7,5 mm kalýnlýðýnda S235JR çelik sac kullanýlmýþtýr. S235JR sac malzeme kullanýlarak bir fren kaburgasý üretilmiþtir. Malzemenin sac kalýnlýðýnýn %10’u kadar olan kesme boþluðunun miktarý; uygun deneysel çalýþmalar ile S235JR malzemenin kesme hattý için özelleþtirilmiþtir. Deneyler progresif kesme kalýplarýnda gerçekleþtirilmiþtir. Kesme iþlemi uygulanýrken kuvvet sabit tutularak kesme açýsý deðiþtirilmiþtir. Yapýlan bu çalýþmada, 350 ton kesme kuvveti uygulanarak; 4°,7°,10°,13° ve 16° olmak üzere 5 farklý açýda kesme iþlemi yapýlmýþtýr. Açý deðiþiminin malzemenin yüzey özellikleri üzerine etkisi incelenmiþtir. Makro ve mikro incelemeler yapýlmýþtýr. Yüzeydeki ezilme, çapak ve çatlak oluþumu karþýlaþtýrmalý olarak incelenmiþtir. Uygulanan kesme açýlarýndan 16 derecelik açýnýn en uygun kesme açýsý olduðu belirlenmiþtir. Deneyin sonuçlarý uygun kesme açýsýnýn ve sacýn kesme yüzeyi kalitesinin güçlü bir þekilde iliþkili olduðunu göstermiþtir. ORCID NO: 0000-0001-7620-2299
Anahtar Kelimeler: Kalýp Kesme, S235JR, Kesme Açýsý, Otomotiv
|
