Plastiklerin günlük yaþamda vazgeçilemeyen bir malzeme haline gelmesiyle kullanýmý günden güne artarak plastik üretimi ve kullanýmýnda önemli miktarda atýk ortaya çýkmaktadýr. Plastik malzemelerin verimli ve sürdürülebilir bir þekilde bertaraf edilmesi, katma deðeri yüksek ürünlere dönüþtürülmesi büyük önem taþýmaktadýr. Plastik malzemelerin çevre üzerinde olumsuz etkileri mevcuttur. Bu etkileri minimize edebilmek adýna geri dönüþüm, yeniden kullaným gibi farklý bertaraf tekniklerinin geliþtirilmesi gerekmektedir. Bu farklý dönüþüm yöntemleri içerisinde düzenli depolama, yakma, mekanik parçalama gibi geleneksel yöntemler mevcuttur. Ancak, bu yöntemler çevresel sorunlarý istenilen ölçüde minimize etmemektedir ve ekonomik açýdan maliyetli olarak bilinmektedir. Plastik malzemelerin geri dönüþüm oranlarýnýn arttýrýlmasý için yeni teknoloji olarak piroliz gibi termokimyasal geri dönüþüm teknolojilerinin arttýrýlmasý gerekmektedir. Plastik ürünler içerisinde, yüksek yoðunluklu polietilen, polistiren ve polipropilen kentsel katý atýklarýn büyük bir kýsmýný oluþturmaktadýr. Bu katý plastik atýklar, çevreyi kirletmek yerine yeniden yaþam döngüsüne sokularak yakýt ve kimyasal üretiminde kullanýlabilir. Bu tür plastik malzemeler yeniden kullaným için piroliz iþlemine tabi tutulmaktadýr. Piroliz iþlemi sonunda son ürün olarak katý, sývý ve gaz ürünler elde edilmektedir. Elde edilen katý ürün toprak þartlandýrýlmasý için kullanýlabilinirken, sývý ürün hidrokarbon bileþenlerinden oluþam petrol muadili olarak kullanýlabilinen sývý yað olarak tanýmlanmaktadýr. Gaz ürün çýktýsý olarak ise hidrojen ve karbonmonoksit aðýrlýklý sentez gazý üretilmektedir. Bu çalýþmanýn temel amacý, plastik malzemelerin yeniden deðerlendirilmesi adýna kullanýlan piroliz prosesinden hidrokarbon bileþiminden oluþan piroliz yaðýnýn elde edilme prosesinin detaylý incelenmesi ile plastik piroliz yaðý üretimi için optimum bir yaklaþýmý belirlemektir. Mevcutta dizel yakýtýna benzer özelliklere sahip daha önceden yapýlan çeþitli çalýþmalar incelenerek, atýk plastiklerden piroliz yaðý eldesi üzerine yapýlan çalýþmalar gözden geçirilmiþtir. Plastiðin piroliz prosesi ile geri dönüþtürülmesi ile elde edilen sývý hidrokarbonlarýn fiziko kimyasal özellikleri incelenmiþtir. Son olarak plastik geri dönüþümünün CO2 emisyonlarý üzerindeki etkileri gözden geçirilmiþtir. ORCID ID: 0000-0002-5821-7865
Anahtar Kelimeler: piroliz, plastik malzeme, sürdürülebilirlik
|
